LaTeX referans ekleme veya kaynak ekleme işlemini başarılı bir şekilde gerçekleştirmek için bu yazının tamamını okumanız elzemdir. İster tezinizi ister makalenizi isterse de ödevinizi yazarken dikkat etmeniz gereken en önemli hususlardan birisi de referanslar bölümüdür. Çalışmanızda alıntı yaptığınız tüm çalışmaları referanslar bölümünde belirtmeniz gerekmektedir. Referans verme işlemini yaparken bilinçli ya da unutarak sizin çalışmanızda bahsettiğiniz bi çalışmanın referanslar bölümünde olmaması intihal (aşırma) yaptığınız anlamına gelir. Referans eklemediğiniz durumlarda Turnitin gibi programlarla intihal (plagiarism) yaptığınız çok kısa süreler içinde tespit edilebilmektedir. Son olarak, çalışmanızı yazdığınız yerde kullandığınız referansı anlık olarak eklerseniz unutma sorunun önüne geçmiş olursunuz. Referans vermenin önemini anlattığımızı düşünüyoruz. Şimdi LaTeX ile referans yönetiminin (referans ekleme ve düzenleme) nasıl yapılabileceğinden bahsedeceğiz.

LaTeX Referans Ekleme için Hangi Yöntemler Var?

LaTeX referans eklemenin iki yöntemi vardır. Bunlardan ilki ana dosyanızın haricinde bir *bib dosyası ekleme marifetiyle kullandığımız BibTeX‘tir. İkincisi ise ana dosyanıza gömülü olan thebibliography ortamıdır. Biz ilkinin kullanılmasını tavsiye ediyoruz. Eğer çalışmanız bir makale ise dergiler genelde harici bir dosya ile referanslarınızı iletmenizi isterler. Eğer çalışmanız tez ise harici dosyanın yönetimi kolay olduğu çalışırken zaman kaybetmenize neden olmayacaktır. Ayrıca harici dosya kullandığınızda LaTeX’in çalışırken üreteceği *bbl dosyasının içeriğini sonradan çalışmanızda gömülü olarak kullanabilirsiniz. Biz ilk yöntemi tavsiye ettiğimiz için BibTeX sistemini önce anlatacağız. Eğer ikinci yöntem ile ilgileniyorsanız bu yazının altlarına doğru inebilirsiniz.

BibTeX Sistemi

Uygulama seçeneklerim neler?

Eğer çalışmanızda bu seçeneği kullanmaya karar verdiyseniz bilgisayarınıza indirmeniz gereken bir program olduğunu bilmeniz gerekmektedir. Bunun için JabRef, Zotero, Mendeley ya da BibDesk kullanabilirsiniz. Bilgisayarınız için ya da kullanımınız için uygun olan programa kendiniz karar vermeniz ilerleyen dönemlerde problem yaşamamak adına çok önemlidir. Biz bu yazıda örnek olması için BibDesk kullanacağız.

Öncelikle referanslarımızın bulunacağı dosyanın isminin referanslar.bib olacağını varsayalım. Referansların bulunduğu dosyayı ana dosyamızda olan *.tex dosyasına tanıtmak için 1-2 satır eklememiz gerekmektedir. Bunu aşağıdaki şekilde basitçe yapabiliriz.

\bibliographystyle{unsrt}
\bibliography{referanslar}

Bu iki satır ifadeyi ana dosyanızda referansların nerede olması gerekiyorsa oraya eklemeniz gerekmektedir. Genelde en sonda ekler bölümünden önce eklenir. Detaylı bilgi için okulunuzun yazım kılavuzunu incelemeniz gerekcektir. İlk satırdaki ifade referansların çalışmanızın içinde ve referanslar bölümünde çalışmaların hem sıralamasını hem görünümünü etkileyecektir. Buna aşağıda değineceğiz. İkinci satır ise referanslarımızın yer aldığı dosyanın ismidir. Farkettiyseniz uzantısını yazmadık. LaTeX referans dosyasını tanıyacağı için uzantıyı eklemeye ihtiyaç duymadık. Siz isterseniz ekleyebilirsiniz.

.bib dosyasına nasıl kaynak eklersiniz?

Referans dosyanızı ana dosyanıza yerleştirdikten sonra referans oluşturmaya başlayabilriz. Kullanmaya karar verdiğiniz uygulamanın kullanımını incelemeniz yararınıza olacaktır. BibDesek için söyleyecek olursak uygulamayı açtıktan sonra aşağıdaki gibi bir ekranla karşılaşacaksınız.

Bu ekranda çalışmalarını eklemeniz için farklı imkanlar vardır. Bunlardan ilki sol menüde yer alan Web kısmıdır. Buraya tıklayınca bir tarayıcı açılır ve kaynak derlenebilecek sitelerin linkleri açılır. Örnek vermek gerekirse, CiteULike, arXiv, Springer ve ScienceDirect gibi. Eklemek istediğiniz çalışmayı burada arayarak referans dosyanıza ekleyebilirsiniz. Örnek olark olarak ScienceDirect sitesini seçip yazar bölümüne “Aziz Sancar” yazınca aşağıdaki gibi bir ekranla karşılaşırız.

Bu bölümde aşağıda çıkan “Import” butonuna tıkladığımızda seçtiğiniz çalışma referans dosyanıza eklenerek  “Library” kısmında gözükecektir. Çalışmanızda yer verdiğiniz tüm referansları tek tek eklemeniz gerekmektedir. İkinci olarak ise “Daron Acemoğlu” yazarak bir çalışmasını ekleyelim.

İkincisi referans ekleme yöntemi ise manuel yöntemdir. Ekran görüntüsünde yer alan “New” butonuna tıklayarak ekleme yapabilirsiniz. Bu bölümün ekran görüntüsü ise aşağıdaki gibidir.

Burada en önemli bölüm cite-key kısmıdır. Çünkü bunun benzersiz olması gerekmektedir. İnternetten alacağınız çalışmalarda cite-key otomatik olarak verilmektedir. Eğer manuel ekleme yapıyorsanız yazarın soyadı ve çalışmanın yılını yazarsanız kullanmanız kolaylaşacaktır. Hemen sağ tarafta çalışmanın türünü seçebilirsiniz. Seçtiğiniz eser türüne göre altta yer alan bölümler doldurmanız gerekmektedir. Burada kalın olan ifadeleri doldurmanız beklenmektedir. Diğer bölümleri de isterseniz (biliyorsanız) doldurabilirsiniz.

Şimdi anlatılanları basit bir dosyayla örneklendirmeye çalışalım. Örnek ana dosyamız aşağıdaki gibi olacaktır.

\documentclass{article}
\begin{document}

Bu belgede BibTeX'in nasıl kullanıldığı ile ilgili örnek vermeye çalışacağız. Bu çalışmada iki örnek bulunmaktadır. Bu iki çalışma makaledir ve bu çalışmalar \cite{KAWARA2019204} ve \cite{ACEMOGLU2020749}'dir.

\bibliographystyle{unsrt}
\bibliography{referanslar}

\end{document}

Referans dosyamızda önceden eklemiş olduğumuz iki çalışma vardır. Bu referansların cite keyleri KAWARA2019204 ve ACEMOGLU2020749’dir. Bu çalışmaları eklemek için etiketleri \cite{cite-key} ortamı içine eklememiz gerekmektedir. Eğer yukarıdaki dosyayı (referanslar.bib dosyası ana dosyanızla aynı dizinde olmalıdır) çalıştırırsanız aşağıdaki çıktıyı alırsınız.

Referansları farklı biçimlerde listeleyebilirsiniz. Burada kullanılabilecek seçenekler: unsrt, apalike, ieeetr, plain, siam, abbrv, acm, alpha. Tek tek deneyerek sizin istediğiniz ya da okulunuzun istediği formatı bulabilirsiniz.

thebibliography Ortamı

Eğer LaTeX referans ekleme işleminde bu yöntemi kullanmanız durumunda ise referanslarınız dosyaya gömülü olarak oluşturulacaktır. Yukarıdaki örnekten devam edecek olursak,dosyamız aşağıdaki hale dönüşecektir.

\documentclass{article}
\begin{document}

Bu belgede BibTeX'in nasıl kullanıldığı ile ilgili örnek vermeye çalışacağız. Bu çalışmada iki örnek bulunmaktadır. Bu iki çalışma makaledir ve bu çalışmalar \cite{KAWARA2019204} ve \cite{ACEMOGLU2020749}'dir.

\begin{thebibliography}{9}

\bibitem{KAWARA2019204}
Hiroaki Kawara, Ryo Akahori, Mitsuo Wakasugi, Aziz Sancar, and Tsukasa Matsunaga.
Dcaf7 is required for maintaining the cellular levels of ercc1-xpf and nucleotide excision repair.
{\em Biochemical and Biophysical Research Communications}, 519(1):204--210, 2019.

\bibitem{ACEMOGLU2020749}
Daron Acemoglu, James~A. Robinson, and Ragnar Torvik.
The political agenda effect and state centralization.
{\em Journal of Comparative Economics}, 48(4):749 -- 778, 2020.

\end{thebibliography}

\end{document}

Yukarıdaki kodları çalıştırdığınızda doğal olarak yukarıdaki sonuçla aynı sonucu alırsınız. \begin{thebibliography} REFERANSLARINIZ \end{thebibliography} ortamı içerisinde referanslarınızı örnekteki gibi  tek tek eklemeniz gerekmektedir. Önceki örnekteki gibi cite key’ı yazı içerisinde \cite{} etiketi arasına eklemeniz gerekmektedir.

Çalışmanıza referansları ekledikten sonra Typeset etmeniz gerekmektedir. Bazı uygulamalarda iki defa Typeset etmeniz gerekebilir.

Yardıma mı ihtiyacınız var?

Tez, makale, ödev veya proje yazma aşamasında bir problemle karşılaşmanız durumunda aşağıda bulunan yorum bölümünden bize sorabilirsiniz. Buna benzer makalelere erişmek için Online Ders kategorisindeki yazıları inceleyebilirsiniz. Eğer LaTeX ile makale yazmayı öğrenmek için yeterli zamanınız yoksa veya biliyorsanız bile kendiniz el yazınızla ya da başka bir metin editöründe yazdığınız tezinizi, makalenizi, ödevinizi, proje, bildiri veya herhangi bir dökümanınızı biz sizin yerinize LaTeX ile yazmanızda yardımcı olabiliriz. Neler yaptığımızı görmek için linkteki sayfaya bakabilirsiniz. Daha önce çalışmasını yaptığımız okul ve dergi listesine referanslar sayfasından ulaşabilirsiniz. Lütfen LaTeX ile tez yazmayla ilgili fiyat, iş alımı ve iş teslimi veya aklınıza gelebilecek diğer sorularla ilgili bizimle iletişime geçebilirsiniz.