LaTeX makale yazma sırasında ciddi anlamda kolaylıklar sağlayan ve akademide sıklıkla kullanılan bir etiketleme dilidir. Bu yazıda LaTeX ile döküman oluşturabilmeniz için geniş olarak bilgilendirici ifadeleri sizinle paylaşmaya çalıştık.

LaTeX Makale Yazma İlk Adımlar

LaTeX genellikle makale ve tez gibi bilimsel metinler hazırlarken kullanılan bir etiketleme dilidir. Bu uygulama, makale, tez, proje ya da ödev hazırlarken akademik camiada neredeyse standart olmuştur. Özellikle fen bilimleri enstitülerinde veya mühendislik fakültelerinde kullanımı yaygındır.

Diğer metin düzenleme yada dizgi uygulamalarından avantajlı ve dezavantajlı olduğu yönleri mevcuttur. Avantajlarına öncelikle değinmemiz gerekirse LaTeX aşağıdaki bir çok işlemi

• denklem ekleme ve numaralandırma
• özet (abstract) ve acknowledgement oluşturma
• görsel veya denklemlere referans verme
• içindekiler oluşturma
• satır aralığı belirleme (tek bir satır kodla)
• sayfa numaralandırma
• kaynakça oluşturma

sizin yerinize gerçekleştirmektedir. Çalışmanıza başlarken yapacağınız ayarlar tüm belgede geçerli olmaktadır. Yani sayfa kenarı ve sayfa numaralandırma gibi işlemler için çalışmanıza başlarken bir süre ayırarak gerekli ayarları yaparsınız. Bu ayarlar yapılınca sonradan sadece çalışmanıza yoğunlaşarak yazı yazabilirsiniz. Dezavantajı ise çalışmaya başlarken diğer uygulamalara göre biraz fazla zaman -özellikle öğrenme aşaması- almasıdır. Ama planlarınız arasında akademik kariyer varsa kesinlikle öğrenmeniz yararınıza olacaktır.

Öğrencisi olduğunuz okul LaTeX kullanmayı benimsiyorsa sizin de öğrenmenizin vakti gelmiştir. Ayrıca bilimsel çalışmalarınzı dergilere gönderirken tercihen (bazen zorunlu) LaTeX dosyası olarak talep edebilmektedirler.

LaTeX Makale Yazmaya Giriş

Bir çok derginin hazır makale şablonları ya da okulların tex şablonları bulunmaktadır. Makale göndermek istediğiniz derginin şablonuna erişip sadece çalışmanızı hazır makale şablonunun içine yazarak rahatça dergiye gönderebiliriz. Şablonu olmayan (ya da sadece Word şablonu olan) dergiler için bu şablonu sizin oluşturmanız gerekecektir. Eğer şablon oluşturmayı bilmiyorsanız bizimle iletişime geçebilirsiniz. Şablonu olup bizim daha önce çalışmasını yaptığımız bazı dergilerin isimleri aşağıda yer almaktadır. Daha fazla örnek için referanslar sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

• Turkish Journal of Electrical Engineering & Computer Sciences
• Applicable Algebra in Engineering, Communication and Computing
• Health Care Management Science
• Journal of Cloud Computing
• Conference Proceedings of Science and Technology
• Journal of the Operational Research Society
• Journal of Mathematical Extension

Çalışmanızı oluştururken ister hazır şablon kullanabilirsiniz isterseniz de kendi şablonunuzu oluşturabilirsiniz. Her iki durumda da bilgisayara kuracağınız programı kullanabilirsiniz. Buna ek olarak, Overleaf gibi online editörler de gayet faydalı uygulamalardır. Hem okulda hem evde senkronize bir şekilde çalışmanıza olanak verir. Şimdi LaTeX ifadeleriniz çalıştırıp çıktı alabileceğiniz uygulamalardan bahsedebiliriz. Bahsedeceğimiz uygulamalardan bilgisayarınızda kurulu işletim sistemine göre istediğinizi seçebilirsiniz.

Windows ve Mac OS X için Editörler

LaTeX ifadelerini çalıştırabilceğiniz Windows, Mac OS X ve Linux için birden fazla editörler mevcuttur. Bunlardan herhangi birisini kullanabilirsiniz. Bu programlar aşağıda listelenmiştir.

• TeXstudio
• Overleaf
• TeXmaker
• LyX

Burada uygulamalara ait anlatımlardan tek tek bahsetmeyeceğiz ama bir çoğunun kullanımı basit ve benzer şekildedir. Her uygulamanın kendisine ait sitesinde yer alan açıklamalar bulunmaktadır. Sitelerde yer alan açıklamalara göre istenen uygulama seçebilirsiniz. Her hangi birisini özellikle önermek istemiyoruz.

LaTeX Makale Yazarken Referans Sistemi Kullanımı

Referanslar çalışmanızı göndereceğiniz dergiden dergiye ya da tez yazıyorsanız her okul için farklı olabilmektedir. LaTeX’in içinde kullanıma hazır olan paketler mevcuttur. Bir çok dergi bu sistemlerden birini kullanmaktadır. Ya da kendi oluşturdukları referans biçimi varsa sizinle paylaştıkları için kullanıma hazır olurlar. LaTeX makale şablonu olan dergilerin şablon kalsöründe .bst dosyası referans dosyasını temsil etmektedir. Eğer lazımda referans dosyasını siz de oluşturabilirsiniz ama bu çok profesyonellik gerektirebilecektir. Referans dosyanızı kendiniz oluşturacaksanız referans yönetimi yazımızı okumanızı öneririz.

• abbrv
• acm
• alpha
• apalike
• ieeetr
• plain
• siam
• unsrt

Siz yukarıda listelenen hazır şablonlardan birisini kullanabilirsiniz. Hatta kaynakça oluşturmanıza yardımcı olacak BibDesk, Zotero ya da Mendeley gibi uygulamalar da işinizi kolaylaştıracaktır. Kullandığınız kaynakça yardımcısı hangisi olursa olsun her referansın benzersiz bir ismi olacaktır. Örneğin; Einstein’e ait  “A Theory of the Foundations of Thermodynamics” çalışmasını Google Akademik’te aratıp BibTeX olarak referansına bakınca benzersiz ismi einstein1903theory olarak çıkacaktır. Bunu makalemizde kullanacaksak \cite{einstein1903theory} şeklinde referansı ekleyeceğimiz yere yapıştırabiliriz.

LaTeX Makale Yazarken Denklem Ekleme

İki tür denklem ekleme yöntemi mevcuttur. Bunlar satıriçi ve satır arası türleridir. LaTeX’te bu iki tip denklemi eklerken birbirine çok benzer ifadeler kullanılmaktadır. Eğer satır içi ve satır arası denklem yazmaya örnek olarak Einstein’e ait “A Theory of the Foundations of Thermodynamics” çalışmasının ilk sayfasındaki bir paragrafı kullanacağız.

\documentclass{article}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage{amsmath}
\begin{document}

Let the system be isolated, i.e., the system considered should not interact with other systems. It is then clear that the state of the system at a given instant of time uniquely determines the change of the system in the next time element $dt$, i.e., the quantities $dp_1, dp_2 \dots dp_n$. This statement is equivalent to a system of equations of the form
$$\dfrac{dp_i}{dt}=\varphi_i(p_1 \dots p_n) \quad (i=1 \dots i=n),$$
where the $\varphi$'s are unique functions of their arguments.

\end{document}

Buradaki $dp_1, dp_2 \dots dp_n$ ifadesi LaTeX ile satır denklem yazmaya örnektir. $$\dfrac{dp_i}{dt}=\varphi_i(p_1 \dots p_n) \quad (i=1 \dots i=n),$$ ifadesi ise satır arasında denklem yazmaya örnektir. Burada satır arası denklem yazarken $$ [denklem] $$ ifadesi kullanıldığı için denklem numara çıkmayacaktır. Yukarıdaki ifadeleri LaTeX ile çalıştırdığımızda aşağıdaki çıktıyı alırız.

Eğer denklemde numara olmasını istiyorsanız aşağıdaki kodlara ihtiyaç duyacaksınız.

\documentclass{article}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage{amsmath}
\begin{document}

Let the system be isolated, i.e., the system considered should not interact with other systems. It is then clear that the state of the system at a given instant of time uniquely determines the change of the system in the next time element $dt$, i.e., the quantities $dp_1, dp_2 \dots dp_n$. This statement is equivalent to a system of equations of the form
\begin{equation}
\dfrac{dp_i}{dt}=\varphi_i(p_1 \dots p_n) \quad (i=1 \dots i=n),
\end{equation}
where the $\varphi$'s are unique functions of their arguments.

\end{document}

Denklem numarası olan versiyonu çıkarmak için yukarıdaki ifadeleri LaTeX ile çalıştırdığımızda aşağıdaki çıktıyı alırız.

LaTeX Makale Resim, Fotoğraf, Grafik, Figür Ekleme

Bilimsel çalışmamıza ya da makalemize genellikle grafik eklemeye veya laboratuvar sonucu, sismik yoğunluk haritası ya da deneyimizin sonuçlarını görselleştirmeye gerekebilmektedir. Bu gibi durumlarda ilk önce çalıştığınız programı kullanarak figürü kaydetmeniz gerekmektedir. Bazı durumlarda, makalenizi göndereceğiniz dergi figürler için özel bir dosya formatı istemektedir. Bu durumda, dosyayı istenen formatta kaydetmeniz gereklidir. Daha kaliteli latex çıktı almak için .eps veya .pdf kullanmanızı öneririz. Eğer zorunlu değilse .png ya da .jpg dosya türlerini kullanabilirsiniz. Eğer dosyanızı bu dosya türlerinden biri biçiminde kaydettiyseniz dosyanıza eklemeye hazır demektir. Aşağıdaki ifadeyi kullanarak makalenize figür ekleyebilirsiniz.

\begin{figure}[htbp]
\includegraphics{example-image-a} 
\caption{Example caption.}
\label{fig:example}
\end{figure}

Burada example-image-a yerine kendi figürünüz adını yazmanız gerekmektedir. \caption{} kısmına figürün makale içinde gözükmesini istediğiniz adını ve \label{} kısmına ise makale içinde çapraz referans verme işleminde kullanılacak benzersiz ifadeyi yazmanız gerekmektedir.

Bölüm ve Alt Bölüm Ekleme

Bu bölüm için daha yazmış olduğumuz LaTeX Bölüm (Section) ve Alt Bölüm (Subsection) Oluşturma yazımızı inceleyebilirsiniz.

Tablo Ekleme

LaTeX dökümanınıza tablo eklemek için LaTeX Tablo Hazırlama yazımızı kontrol edebilirsiniz.

LaTeX Sayfanın Üstbilgisini ve Altbilgisini (header ve footer) Değiştirme

Sayfanın üstbölümünü (header) ve altbölümünü değiştirmek için Sayfanın Üstbilgisini ve Altbilgisini Değiştirme bilgileri kullanabilirsiniz

Dikkat Etmeniz Gereken Hususlar

LaTeX makale yazma ya da tez yazma işlminde dikkat emeniz gereken husular arasında sayfa kenar boşlukları, yazı fontu, yazı punto büyüklüğü ve satır arasının ne kadar belirleneceği hususları yer almaktadır. Bu konulara LaTeX ile Tez Yazmanız Durumunda Dikkat Etmeniz Hususlar yazımızda yer vermiştik.

Ücretiyle Makalenizi LaTeX’e Aktarma

Tez, makale, ödev veya proje yazma aşamasında bir problemle karşılaşmanız durumunda aşağıda bulunan yorum bölümünden bize sorabilirsiniz. Eğer LaTeX makale yazmayı öğrenmek için yeterli zamanınız yoksa veya bilmediğiniz durumlarla karşılaşabilirsiniz. Bu durumda, el yazınızla ya da başka bir metin editöründe yazdığınız tezinizi, makalenizi, ödevinizi, proje, bildiri veya herhangi bir dökümanınızı biz sizin yerinize LaTeX ortamında dijital gale getirebiliriz. Neler yaptığımızı görmek için linkteki sayfaya bakabilirsiniz. Daha önce yazılmış olan makaleleri LaTeX ile makale yazma hizmetimiz çerçevesinde yardımcı olduğumuz dergiler ve projelerini/ödevlerini LaTeX’e aktarılmasında yardımcı olduğumuz okulların isimleri referanslar sayfamızda yer almaktadır. Lütfen LaTeX ile tez yazmayla ilgili fiyat, iş alımı ve iş teslimi veya aklınıza gelebilecek diğer sorularla ilgili bizimle iletişime geçebilirsiniz.